سوال (شرط تعدیل در مناقصات قراردادهای پیمانکاری)
مدیر محترم
موسسه بینالمللی سنگ بنای حقوق بازرگانی
با سلام؛
خواهشمند است در خصوص چالش زیر ارائه طریق فرمائید:
در برخی از مناقصات کارفرمایان محترم در «مادۀ ۲۹» شرایط خصوصی پیمان درج مینمایند (پیمان فاقد تعدیل است) و یا «دورۀ شاخص مبنا برای مدّت تمدید، یک دورۀ سه ماهه قبل از تمدید میباشد.»
۱- آیا کارفرمایان اساساً این اختیار را دارند که پروژه را فاقد تعدیل نمایند؟
۲- قراردادی با چند شاخص مبنا (در پروژههای دارای تعدیل) برای تعدیل، وجاهت قانونی دارد؟
با تقدیم احترام
رضا عاشوی
پاسخ استفساریه (حقوق بازرگانی)
بأسمهتعالی
شرکت ساختمانی میرآب ساز قائم
با سلام و ادب؛
موضوع: پاسخ به استفساریه، در خصوص شرط تعدیل در مناقصات
احتراماً، عطف به نامه شماره ۲۲-۱۰۰ مورّخ ۱۸/۰۷/۱۴۰۰، با ملاحظۀ محیط نظام فنّی و اجرایی کشور و قرارداد مبتنی بر شرایط عمومی پیمان (نشریۀ ۴۳۱۱)، به استحضار میرساند:
- درج شرط مبنی بر اینکه، «پیمان، فاقد تعدیل است» و یا «دوره شاخص مبنا برای مدّت تمدید، یک دوره سه ماهه قبل از تمدید میباشد»، شرط نامشروع (محمول بر «بند ۳» ذیل «مادّه ۲۳۲» قانون مدنی)، فاقد اثر حقوقی و مالاً باطل میباشد.
- دستورالعمل نحوۀ تعدیل آحاد بهای پیمانها به شمارۀ ۱۷۳۰۷۳/۱۰۱ مورّخ ۱۵/۰۹/۱۳۸۲ سازمان برنامه و بودجه کشور، از نوع گروه اوّل (لازمالاجرا) میباشد و از آنجاییکه، مقرّرۀ مارالبیان در خصوص موارد مذکور، قاعدۀ آمره وضع کرده است، در بطلان توافق بر خلاف آن، تردیدی نیست.
- در واقع، اصل بر تعدیلپذیری پیمان (اعمّ از ریالی، ارزی و ارزی-ریالی) بوده، و عدول از اصل، مستلزم دلیل است. استثناء مصرَّح در مقرّرات ذیل نظام فنی و اجرایی کشور، ناظر به بخش ارزی قراردادهای موصوف (نظیر «ماده ۳» دستورالعمل مارالبیان و یا «بند ۵-۳» پیوست بخشنامۀ شمارۀ ۲۰۸۰/۵۴/۹۷۰۶/۱ مورّخ ۲۳/۰۶/۱۳۷۰) است، که باید در حدود نص و مالاً مضیّق، تفسیر شود.
- درج چند شاخص مبنای تعدیل نیز، فاقد وجاهت قانونی میباشد. فراز نخست ذیل مجوز شمارۀ ۳۸۰۸/شف، مورّخ ۱۷/۰۳/۱۳۸۳ شورای عالی فنّی انعقاد متمّم پیمان نیز، به بقاء تمام مفادّ و شروط قرارداد (از جمله ضوابط تعدیل و شاخص مبنای مورد عمل)، تصریح نموده است.
با سپاس و تجدید احترام
محمدحسین خسروی – مدیرعامل